|
Тэма: Значэнне вады ў жыцці чалавека, жывёл, раслін
Мэты:
- Паўтарыць і пашырыць веды дзяцей аб значэнні вады для жыцця на Зямлі;
- Прадоўжыць навучанне дзяцей пастаноўцы вопытаў і фармулёўцы іх вынікаў;
- Паўтарыць падчас вопытаў уласцівасці і значэнне вады;
4.Расшырыць уяўленне вучняў аб выкарыстанні і ахове вады;
5. Пазнаёміць са спосабамі аховы водных рэсурсаў.
Эпіграф:
Вада! У цябе няма ні густу, ні колеру, ні паху; цябе не апішаш, табой атрымліваеш асалоду , не разумеючы, што ты такое. Ты не проста неабходная для жыцця, ты і ёсць само жыццё. З табой ва ўсёй істоце разліваецца асалода, якую не растлумачыш толькі нашымі пяццю пачуццямі… Ты найвялікшае ў свеце багацце…
|
|
Антуан дэ Сент-Экзюперы
|
|
|
Ход урока
I. Арганізацыйны момант.
(Гучыць песня Ю. Антонава "Мора").
- Давайце паслухаем адну гісторыю, якая адбылася з-за аднаго хлопчыка. Паслухайце і скажыце, аб чым мы будзем весці гутарку на ўроку?
– Старший брат открыл тетрадь:
«Как мне лучше написать,
Для чего нужна вода?»
Младший молвил: «Ерунда!
Ведь её не вкусно пить,
Без воды легко прожить».
Вот встаёт наш Саша рано,
Не течёт вода из крана.
Саше глазки не умыть,
Что же делать, как же быть?
Мама в кухне громко плачет:
«Невозможная задача –
Без воды сварить компот».
Недоволен серый кот:
«Не напиться молоком».
И ушёл, вильнув хвостом.
Без воды нельзя стирать,
И детей нельзя купать.
Как порядок наводить,
Даже пол нельзя помыть!
Загрустили в речке рыбы:
«Без воды вы плыть смогли бы?»
На поля не льётся дождь –
Засыхает в поле рожь.
Все деревья и цветы погибают без воды.
Без воды не будет снега,
Как же нам по снегу бегать?
И конькам нужна вода –
Без воды не будет льда.
Людям всем вода нужна,
Потому она важна –
Есть и пить, расти, друзья,
Без неё никак нельзя!
Саша наш сказал тогда:
«Ой, прости меня, вода!
Знаю я теперь ответ –
Без воды нам жизни нет!»
Так аб чым мы будзем весці гутарку на ўроку?
Сёння на ўроку мы з вамі пагаворым аб вадзе, аб яе значэнні, аб ахове вады.
Вада для жыцця - гэта рэчыва нумар адзін. Ваду можна назваць самым каштоўным мінералам нашай планеты.
Паспрабуем сабе ўявіць, як бы выглядала наша Зямля, знікні з яе раптам вада. Змрочнае дно мораў і акіянаў, пакрытае тоўстым пластом соляў, раствораных некалі ў вадзе. Перасохлыя рэкі, навек замоўклыя крыніцы. Горы таксама разбурыліся б, бо ў іх склад уваходзіць вялікая колькасць вады.
Ні кусціка, ні кветачкі, ніводнай жывой істоты на мёртвай Зямлі. І бясхмарнае неба незвычайнага колеру.
Давайце разбярэмся: што сабой уяўляе вада?
Для чаго на Зямлі патрэбна вада?
Якія асацыяцыі ў вас узнікаюць, калі вы чуеце слова “вада”?
Падумайце і запішыцеіх. (Ручай, мора, рака, возера, снег, град, іней, крыніца).
2. Праверка дамашняга задання.
На мінулым уроку мы з вамі вучылі ўласцівасці вады. І вось я жадаю праверыць, ці ўважлівымі вы былі.
Я чытаю пытанне, а вы даеце адказ.
На малюнкі паглядзіце,
Рэчыва мне назавіце:
Пар у кастрюлі, мора, лед,
хто становішча назаве? (вада ў вадкім, газападобным і цвёрдым стане)
Хто адкажа на пытанне,
Якую формулу вада мае? (н2о)
Бабуля пірог пячэ,
Пах ад яго цячэ,
Як разрэжам апельсін
-Слюнк льюцца - няма сіл,
А калі вадзіца льецца,
У носе пах той застаецца?
(не)
Соль у шкляначку паклалі
І яе мы растваралі,
Калі цукар апусціць,
Што мы можам палучыць?
(вада - растваральнік)
Шкельца роўнае возьмем
І на яго вады нальем,
Прашу я вас адказаць,
Што вы змаглі тут заўважаць?
(цякучая)
Праверыў вашы веды я,
І дзякуй вам хачу сказаць,
А што такое фільтраванне,
Яшчэ прашу вас адказаць?
3.Новы матэрыял
- Каму патрэбна вада?
Вада - гэтая найважнейшая ўмова існавання жыцця раслін, жывёл і чалавека.
Усім жывым істотам патрабуюцца вада. Расліны ўсмоктваюць ваду з глебы і паветра. Жывёлы шукаюць адкрытыя прасторы вады - вадапоі. Імі могуць быць раўчукі, крыніцы, рэкі, азёры. Кожны дзень мы таксама ўжываем ваду: ядзім суп, п'ем гарбату, каву.
Без вады нельга пабудаваць хату. Не будуць працаваць фабрыкі і заводы. Не выгадаваць без яе культурныя расліны. Не будзе на стале ні хлеба, ні гародніны і садавіны, ні алею і цукру, ні іншых прадуктаў харчавання. Без вады загінуць жывёлы.
Для шматлікіх раслін і жывёл вада - гэтае месца пасялення. Але без вады не могуць жыць і насельнікі сушы.
Скажыце, для чаго чалавеку патрэбна вада? ( адказы вучняў)
Чалавек выкарыстае ваду не толькі для пітва і падрыхтоўкі ежы.
Велізарная колькасць вады расходуецца ў прамысловасці- У вялікай колькасці вада патрабуецца для санітарных і гаспадарча - бытавых патрэб. Вада неабходная для падтрымання чысціні цела, жылля, вуліц.
Ці шмат вады на Зямлі?
Паглядзіце на нашу планету з космасу. Які колер пераважае?
Сіні колер - колер вады. Вада займае 2/3 Землі. Здаецца вады шмат, але вялікая частка вады знаходзіцца ў морах і акіянах, а яна там салёная. А чалавеку патрэбна вада прэсная.
Вялікая частка нашай планеты пакрытая воднай абалонкай; нават суша, нібы павуціннем, працятая сотнямі рэк і раўчукоў. Касманаўты, вяртаючыся на Зямлю з касмічнага палёту, распавядаюць, што яны выпрабоўваюць такое адчуванне, быццам здзяйсняюць пасадку не на сушу, а на планету Вада. Хоць гэта гучыць нязвыкла, але справядліва.
На самай справе, як яшчэ называць нябеснае цела, амаль залітае вадой; агорнутае парамі вады, ёю прасякнутае? Запасы прэснай вады складаюць 400 тыс. км3, ледніковы шчыт пакрывае Антарктыду 25 млн. км, Арктыка - гіганцкая груда лёду, яе плошча роўная 300 млн. км.
Калі б гэтую ваду растапіць, узровень акіяна падняўся бы на 40 м, буйныя гарады свету апынуліся б пад вадой.
Пытанне: Колькі ж на нашай планеце вады?
"Дзе сустракаецца вада ў прыродзе".
98 % знаходзіцца ў акіянах і морах,
2 % на сушы, з іх 2 % прэснай вады (паказ па карце прэсных вод).
2 % прэсныхвод - гэта не так шмат, чаму ж яна не меншае?
"Кругазварот вады ў прыродзе".
(растлумачыць схему кругазвароту вады ў прыродзе).
- Фізкультхвілінка.
Да рэчкі хутка мы спусціліся,
Нахіліліся і памыліся,
1,2,3,4!
Вось як добра асвяжыліся.
А цяпер паплылі к ведам.
Рабіць так рукамітрэба:
Разам - раз, гэта- брас.
Адной, другой –гэта кроль.
Выйшлі мы на бераг
І пайшлі з табой дамоў..
Якое значэнне мае вада для арганізма чалавека?
У цяперашні час, як гэта не страшна, людзі практычна перасталі піць ваду.
Адкажыце на пытанне: колькі вы п'яце вады ў дзень?
Многія з вас скажуць: "Шмат - 2-3 літра вады". Вельмі добра, А зараз скажыце, калі ласка, якую ваду вы п'яце?
Я упэўнены, шматлікія пачнуць пералічваць гарбату, кава, сок, малако, хтосьці ўспомніць суп, кашу. Але дазвольце, а дзе жа вада? Або, можа быць, хто-небудзь мыецца ў душы чаем або супам? Вада і вадкасць - гэта розныя рэчы. Вадкасцю можа быць любы напой, вадой - толькі вада. Для таго, каб з вадкасці атрымаць ваду, арганізму неабходна выпрацаваць шмат энергіі. Шматлікія кажуць, што вада - гэта не смачна. Вядома, асабліва, калі яе не піць зусім.
"Вада ў арганізме чалавека".
За год чалавек выпівае каля 750 літраў вады, з якой ён складаецца на 70%, кара вялікіх паўшар'яў галаўнога мозгу ўтрымлівае каля 85% вады, а кроў не меней 80%. Абмен рэчываў, падтрыманне цеплавога балансу, выснова таксінаў і прадуктаў распаду, - усё гэта ажыццяўляе вада. Страта арганізмам вадкасці часцяком апыняецца больш небяспечнай, чым недахоп прадуктаў харчавання. Без вады, асабліва ў жаркіх рэгіёнах планеты, чалавек можа пражыць не больш тыдня, без ежы - значна даўжэй.
Задача:
Разлічыце, колькі вады ўтрымліваецца ў вашым целе, калі на кожныя 10 кг цела налічваецца7 кг вады?(падлікі)
Вадаірасліны. Значэнневадыдляраслін.
Усерасліны насушы, маюцьпрыстасаваннідаздабыванняізахаваннявільгаці. Караніпшаніцы, жыта, аўсаўпошукахвадысыходзяцьуглыбзямліда1,5 метраў, у дрэў - на 10-12 м, а ў жыхара пустыні - вярблюджай калючкі - да 20 м. Імхі і лішайнікі, пазбаўленыя каранёў, навучыліся ўлоўліваць вадзяны пар з паветра. Кактусы і агавы у сваім тоўстым лісці хаваюць запасы вады.
Экалагічнаязадача
ЯкТанярасліныпалівала
УТанінайхацерастуцьрасліны. Напаўднёвымакне – вялікая агава імаленькіякактусы. Напаўночнымакне - бягоніякаралеўскаяіфікус.
ДаручыламамаТанідаглядацьзаімі. Таня- дзяўчынкастаранная, кожныдзеньпрыняласяпалівацьрасліны. Падыдзедабягоніііфікусу, аяныёйбыццамшэпчуць: "Дзякуй, Танюша, мывадулюбім..... Авоськактусыіагавасталінештажурботнымі. Якбыццампаціхуенчаць, каліТаняльевадуўіхчыгуны.
Празтрытыднізусімдрэнныясталіраслінынапаўднёвымакне. Падышламамадападаконнікаірукаміпляснула: Ой, Танюша, гінуцьнашыагаваікактусы. Таняздзівілася: Чамугэтагінуць? Фікусібягоніядобрарастуць, лісточкіновыянаіхз'явіліся. Амамазнерваваласяікажа: Я, дачка, вінаватая - непапярэдзілацябеабтым, што...
- Чамусталігінуцьагава і кактусы?
- Пра штомаманепапярэдзілаТаню?
(Праводзіццаневялікаягутаркаабдоглядзезапакаёвыміраслінамі)
Толькімалуючасткувады, якаяўіхпаступае, раслінывыкарыстоўваюць. Кудыждзяеццаастатняявада?
Часткавадынасычаеклеткі, астатняявыпараецца.
Выпараецца - значыць, выходзіцьзлістапразмаленькіяакенцы - вусцейкіўвыглядзепару. Аднараслінакукурузызачасростуадусходаўдапаспяваннязерняўвыпараевялікуюбочкувады. Бярозавыпарае 6 вёдраўвадыўдзень, атаполя - вялікуюбочкувады.
- Чамуўсамыгарачыдзеньпаддрэвамісвежаіпрахалодна?
Для чаго трэба ахоўваць і эканоміць ваду?
Экалогія.
- Якія прадпрыемствы нашай краіны забруджваюць воды рэк?
Людзям патрабуецца вельмі шмат вады. Яна патрэбна не толькі для пітва. Без вады не памыешся, не памыеш. Велізарная колькасць вады выкарыстаюць фабрыкі і заводы.
"Выдатак вады".
Напрыклад, для таго каб атрымаць 1 т паперы трэба ўзяць 250 т вады, на бытавыя патрэбы 1 жыхар нашай краіны расходуе 200-300 л вады ў дзень, з іх у смыўным бачку туалета ~ 120 л, для ванны і душа ~ 90 л, мыццё посуду ~ 18-20 л, на мыццё 12-15 л, на ўборку - 9 л, на падрыхтоўку ежы і пітво 15 л.
Пры ўцечцы з крана вады па кроплі за суткі набегае адно вядро.
Колькі вёдраў вады набегае за тыдзень? За месяц?
За месяц амаль 400 л вады выцякае з дрэнна зачыненага крана.
Наша планета - наша хата, і кожны з нас у адказе за яе будучыню.
Калі знойдзеш у лесе крыніцу - захавай яе, можа гэта пачатак вялікай паўнаводнай ракі.
Наш абавязак - засцерагаць багацці Зямлі, у тым ліку і ваду.
Прыгледзьцеся пільней у цудоўны мір прыроды, услухайцеся ў цурчанне ракі. Можа быць, яна просіць дапамогі у цябе, і ёй патрэбныя вашы клапатлівыя рукі.
І скончым гутарку словамі Антуана-дэ-Сэнт-Экзюперы:
"Вада, у цябе няма ні густу, ні колеру, ні паху, табой атрымліваюць асалоду , не ведаючы, што ты такое. Нельга сказаць, што ты неабходная для жыцця: ты - само жыццё. Ты самае вялікае багацце на свеце".
V. Замацаванне пройдзенага на ўроку.
Праца па картках. Устаў прапушчаныя словы.
Усяму жывому ______________________________ вада.
Прэснай воды на Зямлі _________________________________.
Неабходна ___________________________ расходваць ваду.
Краны ў хаце павінны быць ________________________________.
Нельга _________________________ вадаёмы.
- Рэфлексія. Вынік уроку.
- Дамашняе заданне: §24
разгарнуць » / « згарнуць